Związek z egoistą – czy taki związek ma szansę przetrwania?

Zastanawiasz się dlaczego jedni są empatyczni, otwarci na płynne dawanie/branie w relacjach, a inni egoistyczni i skupieni na sobie? Gdzie w dobie indywidualizmu, troski o siebie, czasu dla siebie, miłości do siebie, leży granica pomiędzy zdrowy egoizmem, a tym toksycznym, który przynosi często rozpad w relacjach? 

Kim jest egoista?

Samolubstwo/egoizm definiuje się jako nadmierne lub wyłącznie przejmowanie się sobą,  koncentrowanie się na własnej korzyści, przyjemności, lub pomyślności bez względu na innych. Osoba egoistyczna konsekwentnie stawia własne cele ponad celami innych. W ekstremalnej postaci egoizm prowadzi do psychopatyzmu, czy narcyzmu. 

W temacie egoizmu warto na 1 miejscu pamiętać, że wszyscy mamy tendencję do oceniania świata w odniesieniu do naszych własnych celów, wartości, czy wizji życia. Wszyscy chcemy robić rzeczy, które służą naszemu dobru i dobremu samopoczuciu. Taki rodzaj egoizmu jest zupełnie naturalny. Problem pojawia się, gdy robimy coś dla siebie, a jednocześnie pomijamy potrzeby otaczających nas osób lub gdy realizujemy swoje potrzeby kosztem innych.

Skąd się bierze egoizm?

„Nie bądź samolubny/-a”! Znasz to? To prawdopodobnie jedna z pierwszych lekcji/wytycznych, jakie rodzice przekazują swoim dzieciom, wiedząc, jak źle w grupie jest odbierany egoizm. Skoro dostajemy takie polecenia na wczesnym etape to skąd w takim razie w niektórych rozwija się silna postawa egoistyczna, a w innych zachowuje się zdrowy umiar pomiędzy skoncentrowaniem na sobie i byciem dla innych? 

Przywołam tu Ericha Fromma, który dość szeroko badał to zagadnienie. Fromm, a za nim inni badacze tematu, uważają, że egoistyczne zachowanie nie jest źródłowo brakiem troski o innych, ale sporym niepokojem o siebie i swoje zasoby/możliwości, dążeniem do perfekcjonizmu, lękiem przed utratą kontroli. Osoby samolubne nie kochają siebie bardziej, one faktycznie kochają siebie mniej. To brak miłości do siebie, w konsekwencji przekłada się na brak troski o innych (Fromm – „Anatomia ludzkiej destruktywności”).

“Miłość do innych i miłość do siebie nie są alternatywą. Jeśli ktoś ma tę gotowość, ma ją także wobec siebie, jeśli może kochać tylko innych, nie może w ogóle kochać” – Fromm.

Jest w tym mały paradoks! Klasycznie wydaje się, że osoba egoistyczna powinna dla uzdrowienia relacji skupić się na innych. Paradoksalnie droga do wyjścia ze skrajnej postawy egoistycznej jest zapewnienie sobie poczucia bezpieczeństwa i nauczenie się kochania i życzliwości do samego siebie. Jest to szczególnie ważne, gdyż,ludzie, którzy jako dorośli są  „samolubni”, często  wychowywali się  w środowiskach, w których ich uczucia, myśli, potrzeby były niezauważane, lub zaniedbywane. Oczywiście ta postawa może również być konsekwencją sytuacji odwrotnej – spełniania przez rodziców każdego żądania dziecka, bez nauki dawania czegoś z siebie. 

Związek z egoistą – po czym poznać?

Wiele osób korzystających z mojego wsparcia ma poczucie, że są w związku z egoistą! Nie zawsze problemem jest egoizm. Egoizm jest cechą głęboko zakorzenioną, poniżej kilka cech, które mogą świadczyć o egoizmie partnera/-ki: 

1. Stałe oczekiwanie, że dom, dzieci, obowiązki to coś, o co musisz zadbać ty, jakbyś był/była jedyną funkcjonującą, dorosłą osobą w domu.
2. Szantaż emocjonalny, który sprawia, że czujesz się winna/-a. Pouczanie o twoich obowiązkach/poświęceniu, przy jednoczesnym usprawiedliwianiu siebie.
3. Nastawienie na komfort własny, przy częstym pomijaniu twojego samopoczucia 
4. Narzucanie swoich decyzji, odnośnie Twoich potrzeb, decyzji zawodowych, relacji z innymi. Często decyzje osoby egoistycznej są korzystniejsze dla niej/niego niż dla ciebie.
5. Ograniczenie wydatków jest Twoim obowiązkiem, podczas gdy druga strona nie idzie na kompromis w swoich wydatkach. 
6. Brak wsparcia i doceniania. Egoistyczne osoby nie doceniają wysiłków, przyjmują, że spełniasz swój obowiązek, nawet w sytuacjach gdy im pomagasz. Efektem najczęściej jest odczuwanie niskiego poczucia własnej wartości w związku.

Jak żyć z egoistą w związku?

Prawdziwie samolubna osoba może zaburzyć równowagę wzajemności, która naturalnie istnieje w związkach. Ludzkim jest oczekiwanie, że kiedy robimy coś dla naszego partnera, naszych przyjaciół, czy sąsiadów, z czasem oni robią też coś dla nas.  Nie chodzi tu o księgowe rozliczanie coś, za coś, ale o zachowanie równowagi w byciu razem. Gdy jej brak jedna osoba cały czas konsekwentnie “daje”, a druga konsekwentnie “bierze”.

Jak radzić sobie z egoistą w związku?

Jeśli żyjesz w związku z osobą, która jest egoistyczna, poniżej kilka wskazówek. Pamiętaj jednak, że służą one temu, abyś Ty odzyskał/-a równowagę! Ty sam/-a nie jesteś w stanie zmienić drugiej osoby, jeśli ona/on tego nie chce, lub nie widzi problemu!   

1. Zacznij od siebie. 

Samolubne zachowanie innych nie jest twoją winą, ale warto zastanowić się czy masz w sobie schemat zdobywania miłości przez dawanie i zadowalanie innych? Schemat ten często dotyczy tzw. współzależności emocjonalnej – czyli  priorytetowego traktowania potrzeb, oczekiwań lub problemów innych osób ponad własnymi problemami, potrzebami, czy nawet własnym zdrowiem psychicznym i fizycznym. Jeśli takie zachowania brzmią znajomo, więcej poczytasz tu – Uzależnienie emocjonalne od partnera – na czym polega?

2. Zacznij stawiać granice 

Możesz kontrolować tylko swoje działania i swoje reakcje. Jeśli jesteś w związku, gdzie jest dysproporcja w dawaniu / braniu zacznij  ustalać granice, na początek w obszarze swojej dostępności. 

3. Zrozum swoje deal breakers 

Każdy z nas ma kilka kluczowych dla siebie wartości, w ramach których trudno jest nam zaakceptować kompromis, lub całkowity brak spełnienia. Poznaj swoje, to kolejny obszar w którym warto zadbać o asertywne stawianie granic. Więcej o bazowych wartościach i stawianiu granic:

4. Mów o swoich potrzebach  

Jest bardzo prawdopodobne, że będziesz musiał/-a wielokrotnie przypominać swojemu partnerowi o jego egoizmie, zanim zaczną się pojawiać zmiany w waszym związku – dotyczy sytuacji, kiedy partner/-ka chce świadomie pracować nad zmianą. Postaraj się być  cierpliwy/-a i dawaj znać czego potrzebujesz.

Czy związek z egoistą ma sens?

Ma, ale w sytuacji kiedy partner ma chociaż minimalną otwartość na zmiany i bierze odpowiedzialność za swoją postawę. Jeśli twój partner/-ka opiera się wszystkim twoim próbom i utrzymuje postawę egoistyczną czasem odejście będzie jedyną opcją, szczególnie kiedy egoizm ma postać skrajną – narcystyczną. ‘Narcyzi’ są nie tylko samolubni i zaabsorbowani sobą, ale także nie mają współczucia i celowo wykorzystują innych. 

Podsumowanie

Przezwyciężanie egoizmu w związkach wymaga zmiany pewnych nawyków, z których niektóre mogą być głęboko zakorzenione. Jest to temat dość złożony, warto przed podjęciem decyzji o zostaniu, czy odejściu skorzystać ze wsparcia, szczególnie, aby zrozumieć, czy egoizm w związku, nie jest podsycany współzależnością emocjonalną. 

Jeśli potrzebujesz wsparcia zapisz się na wstępną, bezpłatną konsultację, wspólnie ustalimy najlepsze podejście!