Czy znasz definicję współzależności emocjonalnej? Czy zastanawiałaś(-łeś) się kiedyś, jak w praktyce wygląda współzależność?
Często pojawia się zamieszanie wokół tematu współzależności. Dodatkowo zwykle mówimy o uzależnieniu emocjonalnym, mając de facto na myśli mechanizmy współzależności.
Początkowo uważano, że do rozwoju współzależności dochodzi wyłącznie, gdy ktoś wychowywał się w domu, gdzie było uzależnienie od alkoholu. Jednak badania przeprowadzone przez Julie Fuller i Rebeccę Warner z University of New Hampshire wykazały, że współzależność może się rozwinąć w każdej rodzinie o wysokim poziomie stresu.
Uzależnienie emocjonalne od drugiej osoby w związku – co to oznacza?
Współzależność sama w sobie nie jest dysfunkcją/chorobą psychiczną. Może występować obok problemów takich jak zaburzenia odżywiania, w tym anoreksja czy bulimia, może rozwijać się również bez obecności uzależnienia/dysfunkcji w jakiejkolwiek innej formie.
Współzależność definiuje się jako priorytetowe traktowanie potrzeb, oczekiwań lub problemów innych osób ponad własnymi problemami, potrzebami czy nawet własnym zdrowiem psychicznym i fizycznym. We współzależności poczucie wartości danej osoby pochodzi od innych. Osoby współzależne nie wierzą w swoją wrodzoną wartość, dlatego potrzebują zewnętrznych środków, aby udowodnić, że są ważne, cenione czy kochane (więcej o budowaniu poczucia wartości opartego na naszym wnętrzu znajdziesz w artykule o niskim poczuciu własnej wartości w związku).
Emocjonalne uzależnienie/współzależność od partnera – objawy
Zastanawiasz się, czy masz cechy osoby współzależnej? Bycie aktywnie współzależnym jest bardzo wyczerpujące i jest jedną z największych blokad intymności. Dobrą wiadomością jest to, że nawet jeśli odkryjesz, że jesteś osobą o cechach współzależnych, możesz podjąć pracę, aby uzdrowić te mechanizmy w swoim życiu. Pierwszym krokiem do zmian jest podnoszenie świadomości, dlatego sprawdź, czy któreś poniższe zachowania Ciebie dotyczą.
Dotyczą szczególnie otwartego mówienia o swoich uczuciach i emocjach, przy czym możesz nie mieć z tym problemu, jeśli chodzi o uczucia innych/partnera. Jednym z głównych powodów niemówienia o swoich uczuciach jest lęk przed odrzuceniem lub bycie postrzeganym jako osoba problematyczna.
2. Pomijanie siebie
Polega na priorytetowym traktowaniu potrzeb innych ponad własne poprzez częste mówienie „tak”, kiedy tak naprawdę chcesz powiedzieć „nie”. Zadowalanie innych, na głębszym poziomie, to szukanie potwierdzenia swojej wartości, ważności czy zasługiwania na miłość.
3. Bycie „automatycznym naprawiaczem”
Ta cecha polega na tym, że kiedy ktoś opowiada Ci o problemie, Ty natychmiast, nawet nieproszona(-ny) o pomoc, zaczynasz proponować rozwiązania. W tej opcji możesz również próbować naprawiać sytuacje, które nie dotyczą Ciebie.
4. Brak granic
Granice we współzależności są często niewyraźne, nieistniejące lub cały czas naruszane. Skoncentrowanie na innych utrudnia identyfikację i utrzymanie zdrowych granic. Możesz mieć tendencję do oskarżania innych za to, jak się czujesz, i za to, co dzieje się w Twoim życiu, albo brać odpowiedzialność za to, jak się czują inni.
5. Uciekanie od faktów
Kiedy ktoś zachowuje się źle w stosunku do Ciebie, starasz się usprawiedliwiać jego/jej zachowanie słowami: On/Ona był(a) zestresowany(-na)/zmęczony(-na); raczej nie miał(a) tego na myśli itp. Możesz pomyśleć – po prostu jestem dobrym człowiekiem. Ale warto odróżnić bycie dobrym człowiekiem od zaprzeczania problemom z powodu braku umiejętności konfrontacji z osobą lub sytuacją.
6. Nadmiernie poświęcenie
Polega na pomaganiu innym ze szkodą dla Twojego fizycznego, psychicznego, duchowego, emocjonalnego i/lub finansowego samopoczucia. To, na co należy tu zwrócić uwagę, to fakt, że w przypadku współzależności motywem do poświęcenia jest strach przed odrzuceniem lub potrzeba kontroli, ponieważ możesz nie czuć się pewnie. Pomaganie innym nie jest złe, ale warto uczciwie odpowiedzieć sobie, co jest Twoją intencją!
Cechy uzależnienia emocjonalnego od partnera
Zastanawiasz się, czy temat dotyczy wyłącznie kobiet lub osób niezaradnych? Nic bardziej błędnego, ale to, że masz takie skojarzenia, to efekt wielu mitów, które są nieustannie powielane. Oto kilka z nich:
Mit 1: Tylko kobiety są współzależne.
Nie. Każdy może być współzależny.
Mit 2: Współzależność występuje tylko w relacjach z osobami uzależnionymi.
Nie. Chociaż współzależność jest często obecna w relacjach, w których są używki, nie jest to jedyny rodzaj relacji, w których może się pojawić. Występuje też w związkach, w których nie ma nałogów.
Mit 3: Współzależność zdarza się tylko w romantycznych związkach.
Nie. Współzależność może wystąpić w relacji każdego rodzaju, niezależnie od tego, czy myślimy o członkach rodziny, przyjaciołach, współpracownikach, klientach czy romantycznych partnerach.
Mit 4: Ze współzależnością można żyć.
Tak i nie. Tak – fizycznie, jak najbardziej nie jest to choroba. Nie – ponieważ funkcjonowanie w tej postawie prowadzi do wyczerpania, często zgorzknienia i ciągłego poczucia lęku i niespełnienia.
Mit 5: Każdy, kto pomaga innym, jest współzależny.
Nie! Istnieje pomoc o dobrych intencjach i taka, która jest motywowana lękiem i prowadzi do pomijania siebie.
Mit 6: Tylko słabi ludzie są współzależni.
Nie. Współzależność nie ma nic wspólnego z byciem słabym lub silnym, nie chodzi tu również o słabą wolę. Osoby współzależne często mogą odnosić sukcesy i być bardzo samodzielne, spełnione zawodowo.
Skąd się bierze uzależnienie emocjonalne od partnera?
Korzenie współzależności mogą sięgać dzieciństwa, szczególnie w domach, gdzie przeważały stres, niejasna komunikacja oraz brak rozumienia granic i akceptacji różnorodności cech.
Nie zawsze jednak wyłącznie doświadczenia domowe mają na to wpływ. Ten rodzaj mechanizmów może się mocno nasilić, gdy jesteś lub byłaś(-łeś) w agresywnym związku lub w związku z narcyzem, nawet jeśli Twoje dzieciństwo było funkcjonalne.
Współzależność nie jest genem, który się dziedziczy, jest behawioralna i nabyta. Mimo że nie doświadczyłaś(-łeś) współzależności w dzieciństwie, możesz rozwijać te zachowania w wieku dorosłym. Część badaczy zwraca uwagę, że pewne tendencje mogą być zdobyte już w dzieciństwie, szczególnie tam, gdzie nie został zbudowany fundament pod stabilne poczucie własnej wartości (więcej o poczuciu własnej wartości).
Uzależnienie emocjonalne od drugiej osoby – czy istnieje terapia?
Wiele osób zmagających się ze współzależnością czuje ogromne zagubienie i często nie wie, od czego może zacząć wprowadzanie zmian. Każdy przypadek jest indywidualny i może wymagać konsultacji ze specjalistą.
Jak wygląda proces leczenia z uzależnienia emocjonalnego od partnera?
Poniżej kilka wskazówek, od czego możesz zacząć:
- Troska o siebie
Kiedy zaczynasz wprowadzać zmiany, jedną z najważniejszych rzeczy jest, aby przenieść uwagę na siebie. Nauczenie się, jak dbać o siebie, może być na początku przytłaczające, dlatego warto zacząć od podstaw: sen, odżywianie, ćwiczenia, opieka medyczna i głębokie oddychanie!
- Stawianie granic
Ustalenie zdrowych granic pozwala innym na obecność w Twoim życiu, ale chroni Cię przed szkodliwymi słowami, zachowaniami i oczekiwaniami. Troska o innych jest ważna, ale z uwzględnieniem tego, co działa dobrze dla Ciebie. Zdrowe granice to warunek poczucia bezpieczeństwa.
- Otwarta komunikacja
Często w przypadku współzależności mamy do czynienia z komunikacją pośrednią i pasywno-agresywnymi zachowaniami. W pracy nad sobą jednym z ważniejszych elementów „zdrowienia” jest nauczenie się zasad otwartej komunikacji. Rozmowa oparta na jasno określonych potrzebach i pragnieniach w połączeniu z otwartym słuchaniem i negocjowaniem rozwiązań, uwzględniających również Twoją perspektywę – to jedno z głównych zadań!
Podsumowanie
Mam nadzieję, że ten artykuł pomógł Ci zrozumieć zagadnienie współzależności. Jeśli widzisz u siebie takie mechanizmy, pamiętaj, że nie są do Ciebie przypisane na zawsze i w każdej chwili swojego życia masz możliwość wprowadzenia zmian w sobie, a następnie w najważniejszych dla Ciebie relacjach.
Jeśli potrzebujesz wsparcia, zapisz się na wstępną, bezpłatną konsultację – wspólnie ustalimy, co będzie najlepsze dla Ciebie.
LINK DO ZAPISU na konsultację.
